ریزش مو یکی از عوارض جانبی رایج درمان سرطان، به ویژه شیمی درمانی و پرتودرمانی است. درمان‌های سرطان می‌توانند به سلول‌هایی که به سرعت تقسیم میشوند، از جمله فولیکول‌های مو آسیب بزنند، که میتواند باعث ریزش مو در پوست سر، صورت و سایر قسمت‌های بدن شود. میزان و نوع ریزش مو به درمان خاص سرطان، دوز و مدت درمان و سلامت کلی و ژنتیک فرد بستگی دارد.
سرطان پدیده خوشایندی نیست و متاسفانه تعداد زیادی مبتلا به این عارضه هستند. هنگامی که افراد به دلیل سرطان تحت شیمی درمانی قرار می گیرند، ممکن است برخی یا تمام موهای خود را از دست دهند. دیدن ریزش مو بعد از شیمی درمانی خوشایند نیست؟
چرا شیمی درمانی باعث ریزش مو می شود؟
اگرچه باورنکردنی بنظر می‌رسد، ریزش مو (آلوپسی) ناشی از شیمی درمانی یکی از ناراحت کننده ترین عوارض جانبی شیمی درمانی است.
ریزش مو به این دلیل اتفاق می افتد که شیمی درمانی بر تمام سلول های بدن تأثیر می گذارد، نه فقط سلول های سرطانی. بافت هایی که دیواره های دهان و معده و همچنین فولیکول های مو را می پوشانند، بسیار حساس هستند، زیرا سلول هایی هستند که به سرعت تکثیر میشوند، مانند سلول های سرطانی. تفاوت این است که سلول های طبیعی خود را ترمیم میکنند و این عوارض جانبی را موقتی میکند.
برخی از افراد که تحت شیمی درمانی قرار می گیرند ریزش دائمی مو را تجربه می کنند. برخی داروهای خاص، مانند داروی سواکسل (تاکسوتیر)، می توانند این تأثیر را داشته باشند. جدول زمانی آگاهی از رشد مو می تواند به فرد در درک بهتر رشد مجدد مو پس از شیمی درمانی کمک کند. جدول زمانی زیر نشان می دهد که اکثر مردم پس از شیمی درمانی انتظار دارند چه اتفاقی بیفتد:
۲-۳ هفته: موهای سبک، نازک.
۱–۲ ماه: موهای ضخیم تر رشد می کنند.
۲-۳ ماه: ۲ سانتی متر از مو ممکن است رشد کرده باشد.
۶ ماه: حدود ۵ سانتی متر مو ممکن است رشد کرده باشد که بتواند لکه های طاس را بپوشاند.
۱۲ ماه: موها ممکن است ۱۲ تا ۵ سانتی متر رشد کرده و به اندازه کافی بلند باشند.
همیشه هم شیمی درمانی ها باعث ریزش مو نمی شوند. اینکه موها میریزند، ضعیف میشوند یا وضعیت خود را حفظ میکنند به داروها و مقدار مصرف بستگی دارد.
ریزش مو میتواند در روز دوم یا سوم پس ازسیکل اول شیمی درمانی اتفاق بیفتد، اگرچه ممکن است تا بعد سیکل دوم شیمی درمانی اتفاق نیفتد.
ممکن است ناگهانی یا آهسته اتفاق بیفتد.
ممکن است تمام موهای خود یا فقط بخشی ازآن از دست برود.
اغلب به جای پیروی از یک الگوی یکنواخت بصورت توده ای می ریزد.
معمولا موهایی که در سایر قسمت های بدن رشد میکنند مانند مژه ها، ابروها و حتی موهای ناحیه تناسلی نیز میریزند.
آیا میتوان از ریزش مو در شیمی درمانی جلوگیری کرد؟
در حال حاضر هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از ریزش مو ناشی از شیمی درمانی وجود ندارد. درطول سال‌ها، تلاش‌هایی برای کاهش ریزش مو با استفاده از باندانا یا کمپرس یخ صورت گرفته است. تصور می‌شد این تکنیک‌ها جریان خون را در فولیکول‌های مو کاهش میدهند و در نتیجه به محدود کردن قرار گرفتن درمعرض شیمی‌درمانی کمک میکنند. متأسفانه، این تکنیک‌ها چیزی بیش از ایجاد سردرد نداشتند و در بیشتر موارد کنار گذاشته شدند.
برای کنترل ریزش مو در شیمی درمانی چه کاری باید کرد؟
از آنجایی که نمی توان از ریزش مو جلوگیری کرد، درمان بر احساس راحتی یا ناراحتی شما درمورد طاسی و گرم نگه داشتن سر شما در شرایط آب و هوایی سرد متمرکز است. موارد زیر گزینه هایی هستند که ممکن است در زمینه ریزش مو درطول شیمی درمانی به شما کمک کند:
- کوتاه کردن مو؛ اگر انتظار دارید درطول شیمی درمانی ریزش موهایتان کمتر به چشم بیاید آنها را کوتاه کنید . از آنجایی که موها معمولاً بطور یکنواخت نمی ریزند، برخی افراد ریزش مو را با کوتاهی موها کمتر آزاردهنده می دانند درحالیکه برخی افراد ترجیح میدهند زمانی که موهایشان شروع به ریزش کرد، سر خود را بتراشند.
- کلاه گیس؛ اگر علاقه مند به خرید کلاه گیس هستید، بهترین زمان برای این کار قبل ریزش موهایتان است. به‌این ترتیب آرایشگر بهتر می تواند رنگ کلاه گیس را با توجه به رنگ موهای شما انتخاب کند. استایلیست هایی وجود دارند که در ایجاد کلاه گیس برای آلوپسی (ریزش مو) تخصص دارند در اینباره میتوانید با پزشک خود مشورت نمایید.
- کلاه و توربان؛ برای برخی افراد، کلاه و توربان ساده ترین و راحت ترین گزینه هستند.
رویش مو بعد از شیمی درمانی چه مدت طول میکشد؟
مشاهده رشد مجدد مو پس از درمان میتواند یک علامت دلگرم کننده باشد، اما چقدر طول میکشد تا موها بعد شیمی درمانی رشد کنند؟ این عارضه جانبی شیمی درمانی بندرت دائمی است و باید پس از پایان درمان دوباره موهها رشد کنند. بیشتر اوقات، چند هفته پس از آخرین درمان، زمانی که داروهای شیمی درمانی کاملاً بدن شما را ترک کردند ، موها دوباره شروع به رویش میکنند.
مهم است که بدانید موها پس‌از شیمی درمانی چگونه رشد میکنند، زیرا در چند هفته اول شروع به دیدن موهای ظریف و کدر خواهید کرد. موهای ضخیم و سالم یک تا دو ماه پس از آخرین جلسه شیمی درمانی شروع به رویش میکنند. و بین ۶ تا ۹ ماه ازآخرین درمان آن را دقیقاً مانند روز اول خواهید دید.
چرا موها بعد از ریزش مو بر اثر شیمی درمانی بصورت مجعد رویش میکنند؟
داروهای شیمی درمانی بسیار قوی هستند زیرا هدف آنها ازبین بردن سلول های سرطانی است، اما روی سلول های سالم نیز تأثیر می گذارد. سلول ها بشدت تحت تاثیر قرار می گیرند و تغییر می کنند، از جمله سلول هایی که با رشد مو سر و کار دارند. اکثر بیماران در مقایسه با موهای اولیه قبل شیمی درمانی تغییراتی را هنگام ترمیم موهایشان تجربه می کنند. موها بعد رشد معمولاً تیره تر، فرفری تر و گاهی نازک تر می‌شود.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که داروها DNA سلول ها را تغییر می دهند و باعث تغییرات کوتاه مدت می شوند تا زمانی که بدن بقایای این داروها را بطور کامل ازبین ببرد. هنگامی که این اتفاق می افتد، با بهبودی بدن، موهای مجعد می توانند به حالت عادی برگردند.
