ریزش مو هورمونی از مشکلات رایج افراد به ویژه زنان است. در این مقاله میخواهیم مفصل راجع به این موضوع صحبت کنیم ولی قبل از شروع لازم است که اصلا بدانیم هورمون چیست؟
هورمون ها نوعی مواد شیمیایی یا به عبارتی پیام رسان های شیمیایی هستند که عملکردهای مختلف بدن ما را با یکدیگر هماهنگ می کنند. مسئول تولید و ترشح هورمون ها در بدن غدد، اندام ها و بافت ها هستند که عمدتا بسیاری از آنها سیستم غدد درون ریز شما را تشکیل می دهند.
از کجا بفهمیم ریزش مو هورمونی است؟
بسیاری از علائم عدم تعادل هورمونی (مثل اضافه وزن، مشکلات پوستی و ریزش مو) باعث تأثیر منفی روی اعتماد به نفس و رضایت زنان از ظاهر خود می شود. زیرا به اعتقاد بسیاری از افراد، موها یکی از مهم ترین نشانه های زنانگی می باشد. در ادامه به درمان و علائم ریزش مو هورمونی میپردازیم …
هورمون ها نقش بسیار تعیین کننده ای در رشد موها دارند. از جمله هورمون هایی که در رشد موها تأثیرات زیادی دارند، می توان به هورمون های جنسی مردانه و زنانه اشاره نمود؛
اما معمولاً این هورمون ها زمانی می توانند کمک کنند تا موها رشد بهتری داشته باشند که غدد درون ریز این هورمون ها را به اندازه کافی تولید نمایند. تا زمانی که تعادل بین هورمون ها برقرار باشد، رشد موها حالت طبیعی خود را ادامه می دهند.
زمانی که تعادل بین هورمون ها بر هم بخورد، ریزش موها به وجود می آید.
عملکرد صحیح هر کدام از غدد درون ریز و تولید به اندازه هر کدام از هورمون ها، در سلامت موها تأثیر بسزایی دارد. این موضوع باعث شده تا اغلب افراد در صورت مشاهده ریزش در موهای خود، ابتدا آزمایشات مربوط به هورمون های مختلف را انجام دهند.
ریزش موی هورمونی در مردان و زنان، به شکل‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد.
در مردان، روند طاسی از روی شقیقه‌ها، بالا و جلوی سر آغاز می‌شود. در حالی که ریزش موی هورمونی خانم‌ها از فرق سر و تاج موها شروع به گسترش کرده؛ با نازک شدن تدریجی موها ادامه می‌یابد.
درصورتی که ریزش مو به علت عدم تعادل هورمونی باشد، معمولاً از هورمون درمانی برای توقف ریزش مو استفاده می‌شود. از داروهای ضد بارداری یا هورمون استروژن و پروژسترون برای درمان ریزش مو در زنان استفاده می‌شود.
تاثیر هورمون ها در رشد موها
هورمون ها نقش بسیار تعیین کننده ای در رشد موها دارند. از جمله هورمون هایی که در رشد موها تاثیرات زیادی دارند، می توان به هورمون های جنسی مردانه و زنانه اشاره نمود. اما معمولا این هورمون ها زمانی می توانند کمک کنند تا موها رشد بهتری داشته باشند که غدد درون ریز این هورمون ها را به اندازه کافی تولید نمایند.
در صورتی که هر کدام از هورمون ها در بدن کمتر و یا بیشتر از حد مجاز باشد، کارایی قابل قبولی نداشته و از طرفی ممکن است عوارضی نیز داشته باشد. به عنوان مثال هورمون های موجود در بدن اگر در حد تعادل تولید شوند به رشد موها کمک کرده اما در صورت بر هم خوردن تعادل هورمون ها، مشکلاتی مانند ریزش در موها به وجود می آید.
عملکرد صحیح هر کدام از غدد درون ریز و تولید به اندازه هر کدام از هورمون ها، در سلامت موها تاثیر بسزایی دارد. این موضوع باعث شده تا اغلب افراد در صورت مشاهده ریزش در موهای خود، ابتدا آزمایشات مربوط به هورمون های مختلف را انجام داده. اینکار باعث می شود متوجه شوند میزان هورمون های بدن در تعادل بوده یا خیر، سپس به سراغ سایر علل این مشکل می روند.
تاثیر برخی از هورمون ها بر مو
هورمون‌ها می‌توانند بر حالت و کیفیت مو نیز اثر‌گذارند. هورمون‌هایی که باعث ریزش مو می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
استروژن
هورمون استروژن چنانچه در حالت تعادل باشد بسیار مفید می‌باشد. این هورمون در مقادیر کم در بدن مردان نیز وجود دارد. استروژن باعث افزایش انرژی، تعادل روحی و بهبود میل جنسی می‌شود. این هورمون باعث افزایش مدت زمان چرخه رشد مو و بهبود کیفیت مو می‌شود. ظرافت و زیبایی چهره بانوان نیز ناشی از تأثیر این هورمون می‌باشد. با این حال مقادیر بیش از حد این هورمون که در اثر افزایش وزن و مرحله پیش از یائسگی ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به ریزش مو شود. برای مثال قبل و بعد از بارداری سطح استروژن بالا رفته و سپس کاهش پیدا می‌کند و باعث ریزش ناگهانی مو در بسیاری از زنان می‌شود.
تاثیر هورمون انسولین
هورمون انسولین یکی از مهمترین هورمون های موجود در خون انسان می باشد. معمولا با سبک غلط زندگی و یا مصرف بیش از حد قند و شکر میزان تعادل در این هورمون بر هم می خورد. بیماری دیابت یکی از عوارض عدم تعادل هورمون انسولین در بدن می باشد.
یکی دیگر از عوارض عدم تعادل هورمون انسولین، رشد موها و یا پر مویی می باشد. با اصلاح سبک زندگی مانند تغذیه مناسب و ورزش کردن می توان تعادل سطح هورمون انسولین در بدن را حفظ نمود. این موضوع کمک می کند تا بتوان در طول عمر خود بدون هیچ گونه مشکلی به زندگی ادامه داد.
هورمون انسولین به صورت اتوماتیک در بدن تولید می شود. در نتیجه با حفظ سلامت غدد مربوطه، می توان میزان انسولین در بدن را در شرایط تعادل نگه داشت. این تعادل می تواند از بروز مشکلات بزرگی جلوگیری نماید.
تستوسترون
تستوسترون، هورمونی مردانه محسوب می‌شود؛ ولی در زنان نیز به مقدار کم تولید می‌شود. این هورمون باعث رشد موهای ضخیم در بدن مردان خصوصاً در قسمت سینه، شکم، دست‌ها، پاها و صورت می‌شود. در بعضی از مواقع تستوسترون به دی اچ تی تبدیل می‌شود. این ماده بر رشد موی سر مردان تأثیر منفی می‌گذارد و باعث ایجاد طاسی با الگوی مردانه (MPB) می‌شود. طاسی به این حالت متداول‌ترین نوع ریزش مو در مردان می‌باشد. تأثیرات تستوسترون در زنان به علت مقادیر زیاد استروژن مهار می‌شود. چنانچه سطح استروژن کاهش پیدا کند (در موارد بارداری، کیست تخمدان یا یائسگی)، تأثیرات منفی تستوسترون منجر به ریزش مو با الگوی زنانه می‌شوند.
تاثیر تیروئید بر مو
غده تیروئید به عنوان یکی از مهمترین غدد موجود در بدن شناخته می شود. معمولا این غده با ترشح برخی از هورمون ها در سلامت انسان ها نقش بسیار زیادی دارد. غده تیروئید در صورت بروز مشکل گاهی بیشتر و در مواردی کمتر از حد معمول هورمون تولید می کند. هر یک از این حالات مشکلاتی را باخود به همراه دارد.
از جمله مشکلاتی که کم کاری و یا پرکاری تیروئید برای بدن انسان به وجود می آورد می توان به ریزش مو اشاره کرد. تعادل در ترشح هورمون توسط غدد تیروئید می تواند مانع از بروز ریزش در موها شود.
تاثیر هورمون های جنسی زنانه و مردانه بر مو
هورمون های جنسی زنانه و مردانه از جمله تستسترون پروژسترون و استروژن بر روی مو تاثیرات زیادی دارند. این هورمون ها می توانند باعث بروز مشکلاتی مانند پر مویی و یا ریزش مو شوند.
استفاده از مکمل های بدنسازی، سطح این هورمون ها را در بدن افزایش می دهد. در چنین حالتی در موهای سر ریزش ایجاد خواهد شد، اما در سایر قسمت های بدن رشد مو و به دنبال آن پر مویی را شاهد خواهیم بود.
ریزش موی سر هورمونی در زنان
هرچند ریزش مو معمولاً یک عارضه مردانه محسوب می‌شود، اما ممکن است زنان نیز دچار آن شوند. احتمال بروز این عارضه در زنان تقریباً به اندازه مردان است. شاید بدانید که، بطور میانگین، مو هر ماه نیم اینچ رشد می‌کند. ریزش ۶۰ تا ۱۰۰ تار مو در روز طبیعی است، اما ممکن است در حین شستشو، این رقم در زنان دو یا حتی سه برابر شود. در هنگام شستشو، تارهایی که در آستانه ریزش‌اند تحریک می‌شوند که این شرایط طبیعی است.
علائم ریزش مو هورمونی زنان
اگر دچار ریزش موی غیرعادی هستید، شاید توجه کرده باشید که موهای شما نسبت به روال عادی، با سرعت بیشتری در حال کم‌پشت شدن‌اند. بعضی از زنان زمانی که از خواب بیدار می‌شوند مقدار زیادی تار مو بر روی بالشت خود می‌بینند، و بعضی هم متوجه می‌شوند که موهایشان بیش از حد معمول درون برس و شانه گیر می‌کنند. در مردان معمولاً خط رویش روی سرشان عقب‌نشینی می‌کند، اما ریزش موی زنان غالباً از رأس فرق سر شروع می‌شود.
احتمال دارد که فاصله موها در بخشی از سر بیشتر شود، یا وقتی موهایتان را بلند می‌کنید متوجه لکه‌های طاسی روی سر شوید. این نوع ریزش مو معمولاً طاسی زنانه نام دارد.
علل ریزش موی سر هورمونی در زنان
ریزش موی زنان چند علت متفاوت دارد. این عارضه اغلب پس از دوران یائسگی ایجاد می‌شود، بنابراین ممکن است تغییرات هورمونی فاکتوری موثر باشد. بعضی از زنان ممکن است ترکیبی از دو نوع الگوی ریزش موی زنانه داشته باشند.
آلوپسی آندروژنیک در زنان به دلیل آندروژن‌ها، یا همان هورمون‌های مردانه،اتفاق می‌افتد که معمولاً مقدارشان بسیار محدود است.
عوامل گوناگونی می‌توانند عامل آلوپسی آندروژنیک وابسته به فعالیت‌های هورمونی باشند، از جمله کیست تخمدان، مصرف قرص ضدبارداری با آندروژن بالا، بارداری و یائسگی. همانند مردان، هورمون DHT تا حدی باعث ریز شدن پیاز مو در زنان می‌شود.
سایر علل های ریزش موی سر هورمونی در زنان
اگر بطور ناگهانی دچار ریزش مو شوید، یا اگر پیازهای مو تقریباً یک‌اندازه باشند، در این صورت، احتمالاً عارضه دیگری عامل ریزش موی شما است. ریزش موی زنانه عمدتاً به دلیل ژنتیک اتفاق می‌افتد. با این حال، به دلیل عارضه‌ای اصلی که تولید هورمون آندروژن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، نیز ایجاد می شود. آندروژن هورمونی است که در ریزش مو نقش دارد. تومورهای غده هیپوفیز یا تخمدان، که آندروژن ترشح می‌کنند، می‌توانند منجر به ریزش مو شوند. همچنین، پزشک کنترل می‌کند تا ببیند آیا سطح هورمون، عدم تعادل هورمونی، تغذیه، استرس یا اختلالات پوستی فرد دچار نقص شده است یا خیر. ممکن است انجام تست آهن یا تست تیروئید را نیز تجویز کند.
• بارداری و تغییرات هورمونی پس از آن
• بیماری خودایمنی:طاسی منطقه‌ای یک اختلال خودایمنی نادر است که در آن، سیستم ایمنی بدن به پیازهای مو حمله می‌کند که ریزش مو را در پی دارد.
• سندروم تخمدان پلی کیستیک
• ممکن است ریزش مو پس از یک بیماری جدی ایجاد شود، مانند عفونت شدید، تب شدید، یا جراحی.
• سطح پایین آهن خون (آنمی) : پیش از مصرف قرص آهن با پزشک مشورت کنید زیرا مصرف خودسرانه آن می تواند سبب بروز برخی مشکلات شود.
• سطح بیش از اندازه ویتامین آ
• اختلالات تیروئیدی: کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئیدی هردو نقش بسزایی در ریزش مو دارند
• پسوریازیس
• دمارتیت سبورئیک
• کاهش وزن و سوء تغذیه
• استرس هیجانی
• برخی از داروها: داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می‌شوند ممکن است یکی از عوارض جانبی‌شان ریزش مو باشد. با این حال، بعد از توقف درمان دارویی، مجددا مو رشد می‌کند.
• یائسگی
علائم ریزش مو ناشی از عدم تعادل هورمون ها
معمولا ریزش مو به شکل های مختلفی ظاهر می شود. در برخی موارد ممکن است نوع ریزش در مو ها به علت آن نیز بستگی داشته باشد. در اینجا به علائم مربوط به ریزش در مو ها به دلیل عدم تعادل در هورمون ها اشاره می شود.
- ریزش پراکنده : در این روش معمولا از نواحی مختلف سر موها ریخته و یک بخش خاصی را نمی توان برای ریزش مو تشخیص داد.
- خالی شدن جلوی سر و شقیقه ها : خالی شدن جلوی سر و یا خالی شدن شقیقه ها از مو نیز می تواند علت عدم تعادل در هورمون های مختلف باشد.
- خالی شدن یک سمت سر : معمولا این نوع از ریزش را پلی کیستیکا نیز می گویند. در اغلب موارد سمت راست سر خالی می شود. البته مواردی مانند نازک شدن و یا تغییر رنگ موها نیز ممکن است به خاطر مشکلات هورمونی در مو ها به وجود بیاید. با بررسی این موارد می توان متوجه شد هورمون ها در رشد و یا ریزش مو ها تاثیر بسزایی دارند.
وراثت در ریزش مو تاثیر دارد ؟
وراثت نیز فاکتور مهمی در بروز این عارضه است.شایع‌ترین عامل کم‌پشت‌شدگی مو در مردان و زنان عامل ژنتیک است. اصطلاحی که برای ریزش موی ارثی زنان بکار می رود، آلوپسی آندروژنتیک است، و اگر سابقه ی ریزش مو در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما به این عارضه بیشتر است.حدود ۳۰ میلیون زن آمریکایی مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک‌اند.
این عارضه معمولاً بین سنین ۵۰ تا ۷۰ سال شروع می شود. بطور معمول، وقتی تارهای ضخیم مو می‌ریزند، تار مویی با همان ضخامت جای آن رشد می‌کند.
اما، در صورت ابتلا به آلوپسی آندروژنتیک، موی جایگزین نازک‌تر است. بعد از گذشت چند سال، پیاز مو به سادگی رشد موهای جدید را متوقف می‌کند. یکی از روش‌های تشخیص آلوپسی آندروژنتیک این است که پزشک بررسی کند که آیا فرق سر هر دو پیاز موی ضخیم و نازک را دارد یا خیر.